De gemeente Midden-Delfland telt vier dorpen, namelijk Maasland, Schipluiden, Den Hoorn en ’t Woudt. De eerste drie hebben hun ontstaan te danken aan de ligging aan het water. De herkomst van het kerkdorp ’t Woudt hangt nauw samen met de bodemgesteldheid, namelijk een kreekrug. Naast de dorpen is er ook nog de buurtschap De Zweth langs de Schie. Een opvallend onderbroken boerderijlint bevindt zich vanouds langs de Gaag tussen Den Hoorn en Schipluiden en tussen Schipluiden en Maasland. De oudste gebouwen in de gemeente zijn de middeleeuwse kerken in Maasland, Schipluiden en ’t Woudt.
In een reeks blogposts over dorpen in Midden-Delfland vertellen we je deze keer over Maasland.
Maasland
Het huidige dorp Maasland heeft een voorganger gehad die dichter bij de Maas heeft gelegen. Diverse bronnen, zoals het Archief van de Duitse Orde, verwijzen naar dit oude dorp, dat als gevolg van overstromingen omstreeks het midden van de twaalfde eeuw is verspoeld. Het huidige dorp dateert uit de periode erna.
Heel kenmerkend voor Maasland is de kerkring met de tweebeukige oude dorpskerk, die op grafelijke grond is gebouwd. Bewijzen voor een omgrachte grafelijke burcht op deze plaats zijn nooit gevonden. Wel wordt in oude akten de naam ‘burchcamp’ een aantal malen in het dorp genoemd. In 1241 gaf graaf Willem II het patronaatsrecht van de kerk van Maasland aan de Duitse Orde, een charitatieve ridderorde.
Twee jaar later verkreeg deze orde de bezittingen van Dirk van Coldenhoven (of Coudenhoven) en zijn vrouw Hadewich in de Oude Campspolder. Vanuit het stenen huis van dit kinderloze echtpaar aan de Herenlaan werd door de Duitse Orde het beheer van het grondbezit in Maasland geregeld. In 1365 verhuisde de Commanderij naar een oorspronkelijk grafelijk huis op een strook grond direct ten oosten van de kerkring.
Aan de Commanderij van de Duitse Orde herinnert nu alleen nog het zomerhuis, dat rond 1557-1558 werd gebouwd. Het is naast de kerk het oudste pand in het centrum van Maasland.
Heel schilderachtig zijn in het dorp de woningen aan de Burgemeester van der Lelykade, waaronder enkele voormalige boerderijen. Aan de ’s-Herenstraat wisselen kleine en grote panden elkaar af. Opvallend zijn hier ‘Café de Pynas’, vanouds ook rechthuis, en Museum ‘De Schilpen’, een voormalige kruidenierswinkel. Maasland werd door de omgeving lange tijd als een deftig dorp beschouwd, met een eigen notaris en met rijke, rentenierende boeren. Het verstilde karakter van deze oude woongemeenschap is langs het grachtje in het centrum het best bewaard gebleven.
Aan de zuidzijde van het dorp bevindt zich de Kluiskade, de oostelijke dijk van de Gaag, met nog diverse oude boerderijen. Hoewel hier veel nieuwbouw is gepleegd, geldt deze dijk nog steeds als een van de mooiste plekjes van Maasland. De recente nieuwbouw aan de zuidzijde van de ‘s-Herenstraat contrasteert door haar hoogte sterk met de bestaande bebouwing binnen het beschermde dorpsgezicht van Maasland.
Aan de noordzijde van het oude dorp bevinden zich aan beide zijden van de Gaag een reeks grote en kleinere woningen, waarvan aan de wegkant verschillende een bedrijfsfunctie hebben gehad. Maasland is ook heel lang een dorp van ambachtslieden en middenstanders geweest.
Niet ver van de brug over de Gaag bevindt zich aan deze zijde de oude begraafplaats, die kort na de Franse tijd is gesticht. In 1829 vond hier de eerste begraving plaats. Een oud smeedijzeren hek met lugubere doodshoofden verwijst als een ‘memento mori’ naar het gebruik van dit stukje Maaslandse grond. Deze groene entree van het dorp wordt gekoesterd. Bij de toegang aan de zuidkant van het dorp ligt de voormalige oude veiling, een ander belangrijk onderdeel uit het Maaslandse verleden. Het veilinggebouw is in het voorjaar van 2023 gesloopt.
Suggesties om te doen in Maasland
Museum De Schilpen
Museum De Schilpen vertelt de geschiedenis van het kruidenierschap en het leven in Maasland in de 19e en 20e eeuw.
Sloepje varen
Varen is een van de fijnste manieren om het gebied te verkennen. Geniet op het water van de stilte en het uitzicht. Kies uit een sloep, rondvaart, sup of kano!
Terrasje pakken
Er zijn verschillende terrasjes in Maasland: Bij de Buurvrouw, Eetcafé ’t Jachthuis, Galerie Weerloos, ’t Sonnetje, Brasserie Oostgaag en Hoeve Bouwlust. Je vindt ze in onze blogpost.
