Het belang van weidevogelbeheer
Midden-Delfland wordt gezien als een weidevogeloase binnen de Randstad. De oprukkende Randstad is een bedreiging voor deze oer-Hollandse vogelsoorten en gemeente Midden-Delfland en de verschillende gebiedspartijen willen door middel van duurzame samenwerkingen tussen partijen het gebied aantrekkelijk houden en maken voor deze bijzondere weidevogels. We vertellen je graag meer hierover.
Wat zijn weidevogels?
Onder weidevogels verstaan we de vogels die broeden in weilanden en op akkers. Zijn weidevogels ons “Wild life” in Midden-Delfland? Ja, zeker! De weidevogels vormen de grootste wild-populatie in Midden-Delfland.
Ik bel met John Kleyweg, de vogelkenner van Midden-Delfland. Ik vraag hem naar de belangrijkste weidevogels in onze polders. John vertelt mij dat enkele jaren terug Zuid-Hollands Landschap de Big Five weidevogels van Midden-Delfland heeft geïnventariseerd.
“Dit zijn:
1. Grutto,
2. Kievit,
3. Scholekster,
4. Tureluur,
5. Slobeend.
De Grutto, onze nationale trots, en is ook gekozen als symbool voor de weidevogels van Midden-Delfland. De Slobeend is ook een echte weidevogel. Deze kiest zijn leef- en broedgebied in het open grasland. Anders dan bijvoorbeeld de Wilde Eend die zich ook thuis voelt in plassengebieden en stadsparken.”
“Weidevogelpact Midden-Delfland”
Vijf partijen hebben sinds 2014 door het sluiten van het Weidevogelpact aan willen geven dat zij alles zullen doen wat in hun vermogen ligt om de achteruitgang van de weidevogelstand in Midden-Delfland tegen te gaan en het tij weer ten goede te keren.
Het “Weidevogelpact Midden-Delfland” bestaat uit vijf Pactpartijen: De Vogelwerkgroep Midden-Delfland, Agrarische Natuurvereniging Vockestaert, KNNV Afdeling Delfland, LTO Delflands Groen en Natuurmonumenten. Er wordt nauw samengewerkt met drie kernleden: Gemeente Midden-Delfland, Hoogheemraadschap van Delfland en Provincie Zuid-Holland.
Hoe gaat het met de weidevogels?
Ik vraag aan John hoe het gaat met de weidevogels in Midden-Delfland.
“Redelijk goed in vergelijking tot andere delen van Nederland. Maar toch zien we ook hier teruggang. Weidevogels broeden in open terrein met voldoende voedselaanbod en schuilplaats voor nesten en kuikens. Deze omstandigheden vinden de vogels in het boerenland, maar staan door de intensivering onder druk.”
Gelukkig is er in Midden-Delfland een groot aantal boeren dat doet aan weidevogelbeheer.
Door verschillende maatregelen zorgen zij op hun land voor voedsel en beschutting voor de kuikens. Met Agrarische Natuurvereniging Vockestaert en andere partijen werken de boeren samen in het ‘Weidevogelpact’. In 2019 is bij Maasland een ‘Weidevogel Kerngebied’ ingericht.
John: “De weidevogels krijgen hier prioriteit. Plas-dras in het vroege voorjaar, arme grond met meer kruiden en bloemen. Dit trekt veel insecten die weer voedsel voor de kuikens zijn. Zo zijn er al zes nieuwe Libellensoorten waargenomen. De biodiversiteit neemt toe en daarmee gedijen de weidevogels steeds beter. Het aantal kuikens dat opgroeit bepaalt of het goed gaat. De maatregelen in het weidevogel kerngebied hebben effect. Het eerste seizoen zien we al een verdubbeling van de weidevogels.” Een mooi voorbeeld van de vitaliteit en veerkracht van de natuur.
Boeren en weidevogels vormen een wonderlijke symbiose van ‘wild life’ en menselijke activiteiten. Maar het is wel een gevoelig evenwicht. De groei van onze economische activiteiten brengt de boel uit balans. Als burgers en consumenten hebben we daarbij volgens mij ook een verantwoordelijkheid, in wederkerigheid met de boer.
De inzet van de boeren
Dat het aan inzet niet ontbreekt, blijkt wel uit het feit dat Vockestaert deel uitmaakt van een landelijk netwerk van 40 collectieven met gezamenlijk ruim 11.000 deelnemers (boeren en grondbezitters), die op ruim 114.000 ha. (waarvan 91.000 ha. open grasland) beheer toepassen. Om de vogels rust te gunnen bij het broeden en de mogelijkheden om te foerageren te vergroten, nemen de boeren beheermaatregelen zoals uitgesteld maaien en het aanleggen van plasdrasgebieden. Vrijwilligers van de Vogelwerkgroep Midden-Delfland worden o.a. ingeschakeld om legsels te beschermen bij werkzaamheden op het land.
Wat doen deze boeren voor de weidevogels?
Ik, Leanne werkzaam voor PUUUR Midden-Delfland, wilde zelf zien wat drie partner boeren van PUUUR Midden-Delfland doen voor het behoud van de weidevogels. Deze boeren zorgen goed voor hun land en vinden het zeer belangrijk dat de vogels een veilige rust- en broedplaats vinden op het land waar zij hun kroost zonder verstoring kunnen grootbrengen.
Jeroen van der Kooij van Hoeve Rust-hoff
Toen Jeroen net begon met boeren kwam hij na het maaien erachter dat er allerlei vogels op zijn land aan het broeden waren. Naar eigen zeggen was hij in tranen toen hij dit ontdekte. Dit wilde hij niet meer laten gebeuren en door aanpassingen toe te passen werd hij toch opnieuw onaangenaam verrast. Door het markeren van de nesten konden de vossen ze juist extra makkelijk vinden … Opnieuw waren alle nesten weer leeg. Vanaf toen besloot hij het anders te doen. Zo zorgt hij nu voor een gezond weiland, maait hij pas op het allerlaatst en zegt niet eens op een groot deel van zijn land te komen tijdens het broedseizoen. Hij wil ze absoluut niet verstoren. En de vos? Die is er nog steeds. Hartstikke sluw en de mens te slim af.
Dirk Gravesteyn van Melkveebedrijf Gravesteyn
Melkveehouder Dirk Gravesteyn pacht en beheert een groot stuk grond van Natuurmonumenten. Hij vertelt me dat hij het de normaalste zaak vindt dat hij zijn bijdrage levert. Hij houdt in de gaten waar de weidevogels rusten en broeden, maait zorgvuldig en pas wanneer het echt kan. We liepen samen door de drassige polder en hij vertelde dat het kleine aanpassingen kunnen zijn die weidevogels waarderen. Zoals het gras hoog laten en de al bestaande sloten breder maken, zodat de vogels daar kunnen schuilen en voedsel vinden. Hij wordt erg blij als hij diverse vogels op zijn land spot en vanuit de oude schuur midden op het land geniet je van een prachtig weids uitzicht.
Roel van Buuren, boerderij Landlust
Boer Roel kijkt vanaf zijn erf uit op zijn grond en het Kraaiennest. Gepassioneerd vertelt Roel dat de zeldzame weidevogels zo belangrijk zijn voor het landschap. De klaver, de insecten, de wormen, de mest en de vogels houden alles met elkaar in balans. Zijn land is kruidenrijk en dit is niet alleen van belang voor de weidevogels, maar ook voor zijn eigen koeien. Een win-win situatie stelt hij, want het levert heerlijke romige melk op. Er zijn voor deze vogels ook natuurlijke vijanden, maar de mens moet er niet een van zijn. Hij hoopt dat de investeringen van nu ook effect hebben op lange termijn. Iets wat we met z’n allen kunnen bewerkstelligen.
De Gruttoplas
Om de Grutto’s te helpen is de zogenoemde “gruttoplas” ondiep gemaakt en kunnen ze hier een aantal weken rusten en daarna gaan ze de boerenpolders in om te broeden. “Het Kraaiennest is naast een waterberging en recreatiegebied nu ook de perfecte rustplaats voor de weidevogels“, aldus een tevreden John. Boer Nico vult aan en legt uit waarom het weidevogelbeheer belangrijk is. De weidevogels broeden in de polders rondom hun rustplaats en als boer kan je rekening houden hiermee. Nico doet dit door bijvoorbeeld zijn weiland kruidenrijk en het plasdras te maken. De kruiden die hier gaan groeien, zoals de smalle weegbree, zorgen voor een opname van stikstof en spelen een rol in de droogtetolerantie van het gewas. Hoe zachter en natter de bodem, hoe meer insecten en wormen er zijn en dat vinden weidevogels weer smakelijk. De plasdras zorgt ervoor dat de Grutto’s verder kunnen rusten, voedsel vinden en zich kunnen oriënteren op een plek om hun nest te bouwen.
NIEUW bij het Kraaiennest is een prachtige telescoop geplaatst. Daardoor kun je ook zonder eigen verrekijker alle vogels van dichtbij bekijken en genieten van alle activiteiten op en om de Gruttoplas.
Hoe kan jij bijdragen aan een goed weidevogelseizoen?
Weidevogels en Midden-Delfland horen bij elkaar en in het voorjaar zijn onze polders het thuis van deze bijzondere vogels. Na ruim 6000 km vliegen komen ze hier rusten en broeden. Iedereen kan een steentje bijdragen. Zo kun je ’s nachts je kat of poes binnenhouden en contact opnemen met ANV Vockestaert als je denkt dat je een vos gezien hebt.
Vossen
Predatie, met name door vossen, is een steeds groter wordend probleem. Ze eten de eieren of zelfs kuikens op. Dat is zonde van de maatregelen die de boeren treffen op hun land om de vogels juist aan te trekken en de nesten te beschermen. Als je een vos hebt gezien of denkt dat deze ergens huishoudt, neem dan contact op met Vockestaert. Dan kunnen er bijvoorbeeld rasters worden geplaatst om de vossen uit het weiland te weren en zo de nesten en kuikens te beschermen.
Poes in de mand
Uit onderzoek blijkt dat katten een grote rol spelen in de predatie van weidevogelkuikens. De campagne ‘Kuikens in het land, poes in de mand’ heeft ieder jaar succesvol aandacht getrokken op sociale media. Verschillende natuurorganisaties en collectieven roepen kattenbezitters op om hun huisdieren in het voorjaar ’s nachts thuis te houden.
‘s Nachts zijn de kuikens op de grond namelijk extra kwetsbaar, omdat hun ouders het gevaar niet zien aankomen en zo de aanvaller niet kunnen wegjagen. Toch lopen er op het land nog steeds teveel katten.
Kijk voor het filmpje en informatie op poesindemand.nl
Honden
Houd honden aangelijnd bij een wandeling langs of door het boerenland. Niet alleen om te voorkomen dat ze het weiland inspringen en de rust verstoren voor de vogels, maar ook om te voorkomen dat de honden achter koeien of schapen aanrennen (wat stress, miskramen of verwondingen kan veroorzaken). Bovendien zorgt de ontlasting in het gras ervoor dat het vee ziek kan worden.
Respect voor gewas
Wellicht overbodig, maar natuurlijk laat je geen rommel achter. Gras wordt gebruikt als voeding voor de dieren. In de zomer als vers gras en in de winter wordt het in de zomer gemaaide gras gegeten. Dus laat geen blikjes achter en ruim ontlasting op. Als dieren dit eten, kunnen de dieren hier gewond door raken of ziek van worden. Ga daarom respectvol met het weiland om.
En tot slot: respecteer de tijdelijke afsluiting van wandelpaden.
Zo kunnen we er samen voor zorgen dat de weidevogelpopulatie in Midden-Delfland in stand blijft!
Over Agrarische Natuurvereniging Vockestaert
In Midden-Delfland zetten veel boeren zich al jaren in voor de bescherming van grutto, kievit, veldleeuwerik en andere vogelsoorten die in het weiland broeden. In 1999 hebben de boeren Agrarische Natuurvereniging Vockestaert opgericht om het beheer van de agrarische natuur t.b.v. de weidevogels te structureren en coördineren. De inrichting en het beheer van het agrarisch gebied worden ingezet om de populatie van de weidevogel in stand te houden. Dit in samenwerking met loonwerkers, vrijwilligers en andere gebiedspartijen
Wil je meer weten over de weidevogels of wat ANV Vockestaert doet? Klik dan hier.
Onthaasten in Midden-Delfland
Midden-Delfland is dichterbij dan je denkt en biedt jou ontzettend veel ontspanning. Het leven gaat hier trager. We laten je graag zien wat er bijzonder is, wat je verrast en wat je hier kan doen tijdens het voorjaar. Kortom: ontdek en onthaast hier!
